مجسمه آپولو - یونان باستان


مجسمه آپولو (Apollo) در موزه لوور. آپولو در افسانه های یونان یکی از مهمترین خدایان بشمار می رود. او خدای پزشکی و بهبود و رهبر موزها (Muses)
الهه های هنر است. معبد مشهور دلفی در یونان به او اختصاص داشته است وبنابراین بعنوان خدای پیشگویی هم شناخته می شود. او به همراه خواهر دوقلوی خود آرتمیس (Artemis) فرزندان زئوس از مادرشان لتو هستند. مشخص ترین نشانه های آپولو کمان و چنگ است. در افسانه های یونانی آپولو با تاکید بر عقل و نظم در مقابل دیونیزوس (Dionysus ) خدای شراب قرار می گیرد که در کتاب مشهور نیچه با نام زایش تراژدی مورد بررسی قرار گرفته است. هرا همسر زئوس که از حامله بودن لتو از همسرخود ، زئوس با خبر بود خدای وضع حمل را ربود تا لتو نتواند فرزندان خود را بدنیا بیاورد. در افسانه هست که لتو ابتدا آرتمیس را بدنیا آورد و آرتمیس او را کمک کرد تا آپولو را بدنیا آورد. آپولو پدر آسکلپیوس (Asclepius) نیمه خدای پزشکی است که بیش از همه بواسطه عصای خود مشهور است. عصای اسکلپیوس (Rod of Asclepius) دز استانداردهای علائم بین المللی نشانه پزشکی بشمار می رود

نوشته شده در:دو شنبه 23 آبان 1390برچسب:,  12:29      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
كوه خواجه

كوه خواجه در سي كيلومتري جنوب زابل قرار دارد و در ميان درياچه مقدس هامون به طرز شگفتي خود نمايي ميكند. اين كوه از سنگهاي سياه بازالتي تشكيل شده است. سلسله بناهاي موجود در اين كوه شامل يك بناي عظيم ،آتشكده ،دو قلعه خشتي،بقاياي راه قديمي‌،حصارهاي مختلف ،قبور سنگي و چند زيارتگاه اسلامي نيز در كوه خواجه وجود دارد.اين كوه نزد زرتشتيان،مسلمانان ومسيحيان مقدس است. در ميان آثار اين كوه كاخ اشكاني، گچبريها و نقاشيهاي آن ارزش تاريخي زيادي دارند.

نقاشيهاي كوه خواجه


ادامه مطلب
نوشته شده در:یک شنبه 25 آبان 1390برچسب:,  16:49      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
قلعه ضحاك

اين قلعه در 28 كيلومتري جنوب هشترود بر بالاي تونل راه آهن تهران تبريز مابين دو رود قرانقو و شورچاي قرار دارد. با توجه به آثار جاي مانده قدمت اين قلعه از هزاره دوم پيش از ميلاد تا دوران تيموريان بر پا بوده است و در دوره اشكانيان بسيار پر رونق بوده است. قلعه ضحاك همان قلعه اژدهاك مادها است و آثاري هم از ديوارچيني اورارتوييان در آن ديده ميشود. برجهاي ديده باني اشكاني قلعه هم چنان سالم مانده اند.

 


ادامه مطلب
نوشته شده در:یک شنبه 23 آبان 1390برچسب:,  16:32      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
آناهيتا

آناهيتا ايزد بانوي آب

به سبب ارجمندي آب در ايران باستان چند ايزد براي پاسداري از آب وجود داشت كه آناهيتا محبوبترين آنها است.او سرچشمه همه آبهاي روي زمين است و فره زرتشت براي نگه داري به او سپرده شده است.-بندهش 143- اشياء مفرغي لرستان گوياي آن است كه مادها اولين ايرانياني بودند كه آناهيتا را گرامي ميداشتند.سنگ نبشته اردشير دوم هخامنشي در همدان به آناهيتا اشاره دارد كه شايد اولين سند مكتوب در اين زمينه باشد. او ميگويد مجسمه هاي آناهيتا را در شوش بابل و همدان نصب كرده است.در زمان اشكانيان آناهيتا با ميترا و اهورامزدا يك مثلث مقدس را تشكيل ميدهند. سكه هاي مكشوفه اشكاني در همدان و تخت سليمان كه به آناهيتا تعلق داشتند و اينكه تيرداد دوم اشكاني در معبد آناهيتاي شهر ارشك تاج گذاري كرد نشان دهنده اهميت آناهيتا در اين دوره است.سنگ نبشته هاي مهم زيادي از دوره ساساني مانند سنگ نبشته شاپور اول نرسي اول،طاق بستان خسرو پرويز و انوشيروان و معبد آناهيتاي كنگاور و بيشاپور به آناهيتا تعلق دارند.ساسانيان در معبد آناهيتاي استخر كه اداره آنرا بر عهده داشتند شروع به كار كردند و هيربدان در معبد آناهيتاي استخر براي نجات ايران يزدگرد سوم را به شاهي برگزيدند.به اين ترتيب آغاز و پايان سلسله ساساني با معبد آناهيتا آميخته بود



ادامه مطلب
نوشته شده در:یک شنبه 22 آبان 1390برچسب:,  15:10      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
گزیده‌ای از ده هزار سال هنر و تمدن ایران

موزه ایران باستان، اولین موزه ایران به سبک جدید است که در سال1316 توسط آندره گدار – باستان‌شناس فرانسوی – ساخته شد. بعدها ساختمان موزه اسلامی هم به موزه ایران باستان اضافه شد و مجموعه، نام «موزه ملی» گرفت.

 ساختمان موزه با توجه به قدمتش، در برابر زلزله و حتی لرزه‌های خفیف هم مقاوم نیست و خطر، هر لحظه آثار و بازدیدکنندگان را تهدید می‌کند.

  طرح بازسازی موزه با حفظ نما و هویت تاریخی آن آماده اجراست و مدت‌هاست که چشم به راه اعتبار لازم نشسته.

 نمایشگاه 10هزار سال هنر و تمدن ایران، از 7خرداد شروع شده و تا 6تیر ادامه دارد. این نمایشگاه شامل گزیده‌ای از اشیای شاخص مخازن موزه ملی ایران، در طبقه دوم موزه ایران باستان برقرار است.

 گرچه ابزارهای سنگی موزه ملی ایران قدمت چند صد هزار ساله دارند اما کهن‌ترین آثار نمایشگاه فعلی، بیش از 9هزار سال قدمت دارند و جوان‌ترین آثار هم از دوره معاصر (قاجار) است.

 از کهن‌‌ترین آثار نقاشی ایرانی، نقاشی دیواری  دوره اشکانی در کوه خواجه سیستان است که در آن برج و باروی یک دژ – شبیه آنچه در کوه خواجه وجود دارد – به چشم می‌خورد؛ سبک و صحنه‌ای که آدم را به یاد نقاشی دیواری «پنجکنت» تاجیکستان می‌اندازد؛ بازی رنگ‌های گرم در سرزمین گرم سیستان.


ادامه مطلب
نوشته شده در:یک شنبه 22 آبان 1390برچسب:,  2:37      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
افغانستان: چهارراه جهان باستان

شهر باستانی آی خانم، بگرام و تالیا تپه مناطقی هستند که سال‌ها پیش در آن‌ها کاوش‌های باستان‌شناسی صورت گرفت و این آثار تاریخی از آن مناطق به دست آمدند.

تپهٔ فلول یکی از محوطه‌های بسیار مهم تاریخی در شمال افغانستان است که قدمت برخی از آثار آن به حدود چهارهزار و ۲۰۰ سال پیش و به عصر مفرغ می‌رسد. از این محوطه کاسه‌ها و ظرف‌هایی طلایی به نمایش گذاشته شده که نشان‌دهندهٔ هنر فلزکاری مردمان ساکن این منطقه است.

 


ادامه مطلب
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  23:35      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
اردشیر دوم آناهیتا و میترا را در کنار اهورامزدا می آورد

برای اولین بار در دوران هخامنشی نامی به جز اهورامزدا به عنوان ايزد آورده مي شود . اردشیر دوم آناهیتا و میترا را در کنار اهورامزدا می آورد

اردشیر شاه بزرگ شاه شاهان شاه کشورها شاه در این زمین پسر داریوش شاه گوید: داریوش پسر اردشیر شاه . اردشیر پسر خشیار شا شاه .خشیارشا پسر داریوش شاه هخامنشی. این کاخ را به خواست اهورامزدا آناهیتا و میترا بنا کردم.اهورامزدا آناهیتا ومیترا مرا از هر بدی بپاید و اینرا که بنا کرده ام خراب نکنند و از آسیب نگاه دارند

نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  23:9      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
تاج شاهان ساساني

هر كدام ازشاهان ساساني تاج مخصوص به خود را كه بسيار شاخص است و همچنين مشخصات فردي خاصي داشتند و باستان شناسان توانسته اند آنها را از روي سنگ نگاره هايي كه به يادگار گذاشته اند شناسايي كنند

اردشير اول، موسس سلسله ساساني

درسال 205 ميلادي بابك پدر اردشير كه موبد آتشكده آناهيد در شهر استخر بودگوزهر حاكم استخر را از تخت به زير كشيد.پسر بزرگ بابك شاپور نام داشت و وليعهد او بود ولي به طرز اسرارآميزي درگذشت .اردشير كار پدر را ادامه داد و بر پارس و فراسوي آن سلطه يافت.اردوان پنجم به او حمله كرد ولي كشته شد و حكومت اشكاني منقرض گشت.به اين ترتيب آخرين شاه اشكاني از اردشير شكست خورد و سلسله ساساني جايگزين سلسله اشكاني شد .اردشير در شروع شاهنشاهي خود هم به كشورگشايي پرداخت وهم با روميان درگير شد. او توانست سرزمين وسيعي را به زير فرمان خود درآورد.

اتفاقات مهم در دوره شاهنشاهي

تاريخ

شكست دادن اردوان و شروع شاهنشاهي
سال 224 ميلادي
فلات ايران و سواحل عربي خليج فارس را تصرف ميكند
تا 229 م
اردشيردر زمان امپراتور روم سوروس نتوانست بر روميان غلبه كند
قبل از 240 م
مرگ امپراتور روم سوروس
سال 235 م
مناطق بين النهرين ،دورا،كاره،نصبين و هتره به تصرف ساسانيان افتاد
سال 240 م
ساخت شهر فيروز آباد
پس از شكست دادن اردوان
انتقال شاهنشاهي به پسرش شاپور و درگذشت اردشير

ادامه مطلب
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  21:17      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
محوطه باستاني هگمتانه

محوطه باستاني هگمتانه با مساحت قريب به 40 هكتار در داخل بافت كهن شهر همدان قرار دارد. با توجه به اينكه اين محوطه داخل شهر قرار دارد از سال 1349 تا 1354 تعداد هزار واحد خانه كه در اين منطقه واقع بودند خريداري شد و حدود پانزده هكتار از آن آزاد گرديد و حفاري در آن شروع شد. طي اين حفاري ديوار ده متري حصار شهر مشخص گرديد و داخل شهر خانه هاي متعددي با معماري زيبا از دل خاك بيرون آورده شدند. اشياي باستاني مكشوفه در موزه هگمتانه در معرض ديد عموم قرار گرفته اند
اين شهر پايتخت مادها بودو پس از آنها پايتخت تابستاني هخامنشيان شد .آثار دوره ماد و هخامنشي را نمي توان در اين منطقه از هم تفكيك كرد زيرا اين دو فرهنگ از هم جدا نيستند و كاملا مشابهند

ريتون طلايي به شكل سر بز - هگمتانه


ادامه مطلب
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  16:42      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
تصاوير آثار ساساني نقش رستم

سنگ نگاره شاپور در نقش رستم


ادامه مطلب
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  16:27      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
تصاوير آثار هخامنشي نقش رستم

نقش رستم- صخره اي كه مقبره ها در آن قرار دارند و بناي كعبه زرتشت


ادامه مطلب
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  16:3      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
سرخدم لكي واقوام ال پي-عصر آهن جديد

 

مفرغ مكشوفه از لرستان سده 7-8 پ م

سرخدم لكي واقوام ال پي-عصر آهن جديد

مردمان ناحيه لرستان امروزي ايران در نيمه نخست هزاره اول پ م پادشاهي كما بيش مستحكمي به نام ال پي تاسيس كردند كه شاهك نشينهاي متعددي آنرا تشكيل ميداد.اين پادشاهي در زاگرس به نام الي مايي تا دوره ساسانيان تداوم داشت.متنهاي آشوري دو شهر اين پادشاهي به نام مرئوبيشتو و اكودو را ثبت كرده اند كه اولي در خرم آباد و دومي در كوهدشت هستند.سرخدم لري نيايشگاه شهر اكودو و سرخدم لكي بناهاي كنار نيايشگاه است

كوه چنگري در ارتفاعات شمالي شهر كوهدشت و در دامنه شمالي آن منطقه باستاني سرخدم لكي قرار دارد. اين منطقه به صورت طبيعي تراس بندي شده است و با دخالت آدم به صورت پلكان بزرگي در آمده است كه در بين صخره ها محصور است. ابتداي دوره تاريخي اين منطقه به عصر آهن جديد ميرسد. در كنار اين محوطه سرخدم لري قرار دارد كه نيايشگاهي از نيمه دوم عصر آهن است. بناهاي سرخدم لكي نيايشگاه نبوده و بناهاي متعدد گوناگوني در آن ديده ميشود

در سرخدم لكي آثار معماري ، سفال،فلز سنگ و غيره كشف شده است كه به عصر آهن جديد تعلق دارد. وجود سفالينه هاي دوران اسلامي در اين محل نشانگر آباداني آن در اين دوره ميدهد. در سرخدم لكي اثار معماري سقف دار پيدا نشده است و احتمالا اين محل اقامتگاه كوچ نشينان بوده است. معماري اين محل را ميتوان با معماري تپه باباجان و تپه گيان مقايسه نمود.سفال نخودي رنگ گونه الب سفالهاي اين منطقه است.تزيينات سفالها ساده هستند. مهر سنگي مكشوفه از اين ناحيه قابل قياس با مهرهاي ايلامي است و تصوير فردي نيايشگر و حيواني بالدار شبيه عقرب بالدار است

                                    

موجودات اساطيري بر روي يك تيردان در لرستان سده يازدهم پ م            حكاكي بر سنگ در كوهدشت لرستان 8000 پ م


ادامه مطلب
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  15:5      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
دیسک اشکانی با نقش شیر درنده

دیسک اشکانی با نقش شیری که گوزنی را می درد، جنس: نقره ی طلاکاری شده، قطر: 16 سانتی متر، محل کنونی: یکی از کلکسیون های خصوصی

این دیسک با سه محل اتصالی که داشته در جلوی زین اسب نصب می شده.

دسته‌ها:کلکسیون های خصوصی, ایران باستان, اشکانیان, تاریخ
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  13:48      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
تکوک اشکانی به شکل شیر

تکوک به شکل شیر، جنس: نقره، طلا و سنگهای قیمتی، قدمت: سده ی دوم و نخست پیش از میلاد (دوره ی اشکانی)، اندازه: 30.5 در 18.6 در 35.5 سانتی متر، محل کنونی: موزه ی پاول گتی

دسته‌ها:موزه ی پاول گتی, ایران باستان, اشکانیان, تاریخ
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  13:40      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
سردیس اشکانی

سردیس سنگی، قدمت: سده ی دوم پس از میلاد (دوره ی اشکانی)، اندازه: 24 در 15 سانتی متر، محل کشف: ایران، محل کنونی: موزه ی هنرهای زیبای بوستون

دسته‌ها:موزه ی هنرهای زیبای بوستون, ایران باستان, اشکانیان, تاریخ

نوشته شده در:شنبه 23 آبان 1390برچسب:,  13:38      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
گربه ی وحشی برنزی – دوره ی اشکانی

دسته به شکل گربه ی وحشی، جنس: برنز، اندازه: 11.6 در 30 سانتی متر، قدمت: سده ی نخست میلادی (دوره ی اشکانی)، محل نگهداری: موزه ی هنر کلیولند

مرجع: وبگاه موزه ی هنر کلیولند

دسته‌ها:موزه ی هنر کلیولند, ایران باستان, اشکانیان, تاریخ

نوشته شده در:شنبه 22 آبان 1390برچسب:,  13:36      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
انگشتر عقیق اشکانی با نقش طاووس

انگشتر با نقش طاووس، جنس: طلا و عقیق، اندازه: 1.8 در 2.3 در 1 سانتی متر، قدمت: سده ی نخست و دوم میلادی (دوره ی اشکانی)، محل نگهداری: موزه ی هنر کلیولند

مرجع: وبگاه موزه ی هنر کلیولند

دسته‌ها:موزه ی هنر کلیولند, ایران باستان, اشکانیان, تاریخ

نوشته شده در:شنبه 22 آبان 1390برچسب:,  13:31      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
سنگ قبری از 1100 سال پیش در نیشابور

بخشی از سنگ قبری از جنس مرمر سفید به جا مانده از نیمه ی دوم سده ی دهم میلادی در نیشابور. ابعاد این سنگ 28 در 24.2 سانتی متر است. این سنگ اکنون در موزه ی هنر لوس آنجلس قرار دارد.

دسته‌ها:موزه ی هنر لس آنجلس, ایران پس از اسلام, تاریخ

نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  13:25      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
نقش برجسته ی ساسانی

نقش برجسته ی دوره ی ساسانی از چال ترخان در نزدیکی ری، اندازه: 38.1 در 30.48 سانتی متر، محل کنونی: موزه ی هنر لوس آنجلس

دسته‌ها:موزه ی هنر لس آنجلس, ایران باستان, تاریخ, ساسانیان

نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  13:23      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
کوزه ی کفش دار، قدمت 3000 سال

کوزه ی سرامیکی ساخت شمال ایران در محدوده ی زمانی 3350 تا 2800 سال پیش، ارتفاع: 16.8 سانتی متر، پهنا: 16.7 سانتی متر، قطر: 11.3 سانتی متر، محل کنونی: موزه ی هنر لوس آنجلس

دسته‌ها:موزه ی هنر لس آنجلس, پیش از هخامنشی, ایران باستان, تاریخ

نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  13:20      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
ظرف دوقلوی 3300 ساله

ظرف سفالین به اندازه ی 15.3 در 20 سانتی متر، ساخت شمال ایران در محدوده ی زمانی 3350 تا 3000 سال پیش، محل کنونی: موزه ی هنر لوس آنجلس (این اثر در بازدید عمومی نیست.)

دسته‌ها:موزه ی هنر لس آنجلس, پیش از هخامنشی, ایران باستان, تاریخ

نوشته شده در:شنبه 23 آبان 1390برچسب:,  13:15      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
کلاهخود از دوره ی ساسانی

کلاهخودی به اندازه ی 22 در 24 سانتی متر که از جنس برنز، نقره و آهن ساخته شده است. این اثر اکنون در موزه ی هنر لوس آنجلس قرار دارد.

دسته‌ها:موزه ی هنر لس آنجلس, ایران باستان, تاریخ, ساسانیان

نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  13:11      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
بشقابی از سده ی 12 میلادی

بشقاب سرامیکی از سده ی 12 یا 13 میلادی، اندازه: 5.7 در 23.5 سانتی متر، موزه ی هنر لوس آنجلس

دسته‌ها:موزه ی هنر لس آنجلس, ایران پس از اسلام, تاریخ
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  13:5      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
نمونه ای از برنز های لرستان

نمونه ای از برنزهای لرستان، اندازه: 15.2 در 22 سانتی متر، قدمت: 1000 تا 650 پیش از میلاد، موزه ی هنر لوس آنجلس

دسته‌ها:لرستان, موزه ی هنر لس آنجلس, پیش از هخامنشی, ایران باستان, تاریخ

نوشته شده در:شنبه 22 آبان 1390برچسب:,  12:58      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
نمونه ی دیگری از برنزهای لرستان

این قطعه ی برنزی به اندازه ی 5.2 سانتی متر متعلق به 3000 تا 2650سال پیش در منطقه ی لرستان است و اکنون در موزه ی هنر لوس آنجلس قرار دارد. این قطعه ظاهرا برای تزیین به کار می رفته.

دسته‌ها:لرستان, موزه ی هنر لس آنجلس, پیش از هخامنشی, ایران باستان, تاریخ

 

نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  12:54      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
فرش پانصد ساله ی اردبیل


تصویر بالا فرشی را نشان می دهد که در سال 1539 میلادی در دوره ی صفوی در اردبیل بافته شده. اندازه ی این فرش 4 در 7.18 متر و جنس آن از ابریشم و پشم است. این فرش که در موزه ی هنر لوس آنجلس قرار دارد، یک جفت نیز دارد که اکنون در موزه ی ویکتوریا و آلبرت لندن نگهداری می شود. در شکل بخش کوچکی از این اثر با جزییات بیشتری نشان داده شده است.

 

دسته‌ها:موزه ی هنر لس آنجلس, ایران پس از اسلام, تاریخ
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  12:47      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
نبرد شاپور ساسانی و والرین

عکس* بالا، تصویری از نبرد شاپور اول ساسانی (سمت راست) با امپراتور روم والرین (سمت چپ) را نشان می دهد. جنس این اثر از ساردونیکس یا عقیق یمانی است و اکنون در( BnF  (Bibliothèque nationale de France قرار دارد.

* © Marie-Lan Nguyen / Wikimedia Commons

دسته‌ها:BnF, ایران باستان, تاریخ, ساسانیان
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  12:43      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
در جستجوی ریشه های گمشده در تاریخ : حفر کانال سوئز در زمان داریوش

آنچه در ادامه می خوانید بخشهایی از فصل 15 کتاب A Political History of the Achaemenid Empire نوشته M.A. Dandamaev, W.J. Vogelsang و بخشهایی از فصل 5 کتاب Persian Responses – political and cultural interaction with(in) the Achaemenid Empire ویرایش C. Tuplin بر اساس مقالاتی از L. allen, G. Danzig, W. Henkelman, … است.

در سال 1864 میلادی در تکاپوی حفر کانال سوئز، یکی از کارمندان فرانسوی شرکت حفرکننده لوحی را یافت که بخشی از تاریخ ایران و مصر را رمز گشایی کرد. در نهایت سه لوح چند زبانه در این منطقه پیدا شد که همگی بیانگر ساخت کانالی در آنجا در زمان داریوش اول است. بر خلاف کانال فعلی که راه آبی میان اروپا و آسیاست، کانال قدیم رود نیل را به دریای سرخ ارتباط می داده. سه لوح یاد شده بر اساس مکانشان نامگذاری شده اند: لوح تل المسخوته، لوح کابرت و لوح سوئز. از میان این لوح ها، لوح تل المسخوته که از گرانیت و به ابعاد 3.15 متر در 2.10 متر ساخته شده، کمترین آسیب را دیده است. این لوح بر بالای تپه های تل المسخوته در فاصله 350 متری از کانال قرار داشته. لوح کابرت نیز در فرم آسیب ندیده دارای همین ابعاد بوده و در روی تپه ای در فاصله 3 کیلومتری جنوب کابرت نصب بوده و لوح سوئز در 6 کیلومتری شمال سوئز نصب بوده. متن این لوح ها در یک روی لوح به خط هیروگلیف و در روی دیگر به سه زبان پارسی باستان، عیلامی و بابلی نگاشته شده است. صورتی از دو روی لوح کابرت را در دو شکل زیر می توانید ببینید.


ادامه مطلب
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  11:29      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
تفنگیتار (پیام صلح کلمبیا در سازمان ملل متحد)

Escopetarra یا Gun-Guitar گیتاری است که از یک تفنگ ساخته شده. اصل واژه اسپانیایی ِ Escopetarra نیز متشکل از دو جزء escopeta به معنی تفنگ و guitarra به معنی گیتار است. این وسیله توسط موسیقیدان و فعال صلح کلمبیایی، سزار لوپز، در سال 2003 ساخته شد. ایده اصلی این موضوع از شباهت روش در دست گرفتن گیتار و تفنگ به ذهن او رسید. به این ترتیب در کلمبیا که تجربه 60 سال جنگ مسلحانه را داشت، پویشی (کمپین) برای تشویق افراد در تحویل اسلحه به سازندگان گیتار و تبدیل آن به گیتار، شکل گرفت تا شعار صلح گسترده شود. عکس زیر یکی از این تفنگیتار هاست که دولت کلمبیا به سازمان ملل متحد هدیه داده است. من نامی فارسی برای این وسیله پیدا نکردم (شاید به میزان کافی نگشتم) و با توجه به تقارن “گ” در هر دو واژه، آن را “تفنگیتار” نامیدم.

 

دسته‌ها:مطالب دسته بندی نشده
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  11:18      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
جنگل آئوکیگاهارا، جایی برای خودکشی

 

 

جنگل آئوکیگاهارا (Aokigahara) که به “جوکای” یا “دریای درختان” نیز معروف است، جنگلی است خفته در دامنه شمال غربی کوه فوجی در ژاپن. زمین این جنگل پوشیده از بقایای گدازه های آتشفشانی کوه فوجی است. این جنگل پردرخت، پس از پل گلدن گیت (Golden Gate) در سانفرانسیسکو، دومین مکانی است که بیشترین افراد برای پایان دادن به زندگی خود انتخاب می کنند. از سال ۱۹۵۰ بیش از ۵۰۰ نفر در این جنگل دست به خودکشی زده اند. بیشترین ارقام مربوط به سالهای ۱۹۹۸ و ۲۰۰۲ است به ترتیب با ۷۳ و ۷۸ خودکشی. در مکانهای مختلف این جنگل، راهنمایی هایی برای منصرف ساختن کسانی که به این دلیل به آنجا آمده اند، نصب شده است. در داستان Kuroi Jukai یا جنگل سیاه نیز، دو شخصیت اصلی داستان که عاشق و معشوق اند، در نهایت در این جنگل دست به خودکشی می زنند. در سال ۲۰۰۴ فیلم Jyukai – The Sea of Trees Behind Mt. Fuji به کار گردانی تاکیموتو تومویوکی درباره این مکان به اکران در آمد. این فیلم داستان ۴ نفری است که تصمیم به پایان دادن به زندگی خود در این مکان می گیرند.

(مرجع:ویکیپدیای انگلیسی)


ادامه مطلب
نوشته شده در:شنبه 21 آبان 1390برچسب:,  11:14      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
در جستجوی ریشه های گمشده در تاریخ: موزاییک های کاخ بیشاپور

هر دو موزاییک جزیی از تزیینات ایوان کاخ شاپور اول (۲۷۲-۲۴۱ م) دومین شاه ساسانی در شهر بیشاپور فارس است. این شهر پس از پیروزی او در برابر روم و به احتمال زیاد به وسیله اسرای جنگی روم ساخته شد (برخلاف هخامنشیان که تمام کاخهایشان به وسیله کسانی که حقوق دریافت می کردند ساخته شده). بیشاپور به معنی شهر شاپور است.

این موزاییک که بانویی چنگ نواز را نشان می دهد، اکنون در موزه ی لوور ِ پاریس قرار دارد. هر موزاییک شامل صدها قطعه کوچک است که مانند پازل در کنار یکدیگر قرار می گیرند.


ادامه مطلب
نوشته شده در:شنبه 25 آبان 1390برچسب:,  11:5      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
در جستجوی ریشه های گمشده در تاریخ: پیکر تراشی دوره ی ساسانی


مجسمه ی سنگی شاپور یکم، که از ۱۸۰۰ سال پیش باقی مانده، در دهانه ی غاری که به غار شاپور معروف شده، قرار دارد. مکان این غار بر فراز کوهی در نزدیکی شهر باستانی بیشاپور است. این مجسمه به ارتفاع ۷ متر از یک ستون طبیعی یکپارچه تراشیده شده است. بر اساس کتاب The book of Iran ، احتمالا این غار تا پیش از اینکه شاپور این مکان را به عنوان آرامگاه خود برگزیند، ورودی تنگتری داشته. سپس در پروسه ی گشاد کردن دهانه ی غار، این ستون را به جا گذاشته اند و مجسمه را بر آن تراشیده اند. گیرشمن معتقد است که به سختی بتوان صورت دیگری را که گویای قدرت شاپور اول ساسانی باشد، یافت. در شکل نخستین، سر مجسمه به سقف غار و پایش به زمین متصل بوده، هرچند در طول قرنها دست زمانه آنرا واژگون ساخته. برخی مورخین واژگونی مجسمه را مرتبط با ورود اعراب به ایران و از میان برداشتن هر چیزی که سیمای بت داشته می دانند. ولی نظر بسیاری از مورخین، از جمله گیرشمن، این است که حادثه ای طبیعی مانند زلزله موجب واژگونی مجسمه شده. بر اساس آنچه در وبگاه فرمانداری کازرون ذکر شده، این پیکره در سال ۱۳۳۶ تا حدی مرمت شده و دوباره پس از قرنها به صورت ایستاده قرار گرفته. مجسمه به صورت شخص ایستاده ای است که در فرم اولیه یک دست او بر شمشیر و دست دیگر یر کمرش قرار دارد. از نوع تراشیده شدن لباس به نطر می رسد که جنس لباس از ابریشم باشد. (برداشت شخصی: نوع لباس شباهتی به لباسهای زمان هخامنشی ندارد ولی شباهت زیادی به لباسهای زمان اشکانیان که به صورت تونیک مانند با یقه ی هفت و شلوار بوده دارد.)

عکس بالا را از وبگاه کانون پژوهشهای ایران باستان و توضیحات رو از دو کتاب The book of Iran و Persia برداشتم.

 

نوشته شده در:شنبه 25 آبان 1390برچسب:,  11:3      ‌‌‌Gareaghaji ™ 


“یونانیان و مصریان با الکتریسیته ساکن آشنایی داشتند. پارتیها (اشکانیان) در بغداد در فاصله سالهای ۲۵۰ق.م تا ۲۲۴ پ.م. باتری الکتریکی ساختند. شرکت جنرال الکتریک این باتریها را شبیه سازی کرده است.” این ها جملاتی است که در ابتدای فصل ۳ کتاب chemical and electrochemical energy systems نوشته شده.

با خود می اندیشم که پس آنچه مدتی پیش دیده بودم و باورش برام سخت می نمود حقیقت دارد! باز هم جستجو می کنم …در صفحه ی 136 از کتاب Mirrors of the Unseen نوشته ی Jason Elliot نوشته شده:

“۲۰۰۰ سال پیش از اینکه کنت ولتا الکترودهای مشهور خود را به پای قورباغه متصل کند، باتری الکتریکی مورد استفاده ی پارتیان (اشکانیان) بوده. این باتریها به باتری های بغداد مشهورند. با روش “تعیین عمر کربنی (Radiocarbon dating)”دریافتند که قدمت این پیل ها به 200 پ.م. می رسد. این پیلها دارای بدنه ی بیرونی از جنس ارتن ور بوده که حاوی میله ای آهنی است و به وسیله ی بخشی از بدنه ی مسی (میله ی آهنی درون استوانه ی مسی) ایزوله شده است. زمانی که درون محفظه با محلولی الکترولیت مانند آبلیمو پر شود، این وسیله جریان الکتریکی خفیفی تولید می کند. آزمایش های بعدی نشان داد که این وسیله ممکن است برای آبکاری جواهرات به کار می رفته.”

باز هم جستجو می کنم. صفحه ی 132 از کتاب Hidden History نوشته ی Brian Haughton :

“در سال 1938 باستان شناس آلمانی ویلهلم کونیگ که در آن زمان اداره ی موزه ی بغداد را به عهده داشت، در زیر زمین این موزه به جعبه ای برخورد که شیئ (اشیا) عجیبی در خود داشت. او پس از تحقیقاتی به این نتیجه رسید که این وسیله شبیه یک باتری مدرن است. او در مقاله ای این مطلب را منتشر کرد و از این وسیله با عنوان باتری باستانی یاد کرد که برای آبکاری و انتقال لایه ای از طلا یا نقره از سطحی به سطح دیگر به کار می رفته. وی همچنین این تئوری را مطرح کرد که احتمالا با اتصال چند باتری باستانی قادر بودند که (ولتاژ) خروجی بیشتری تولید کنند. ویلارد گری (Willard Gray)، یک مهندس برق شرکت جنرال الکتریک در ایالت ماساچوست، پس از مطالعه ی مقاله ی کونیگ تصمیم گرفت این باتری را بازسازی کند. زمانی که او درون کوزه ی سفالین را با آب انگور، سرکه یا محلول سولفات مس پر کرد موفق به تولید ولتاژ حدود 1.5 تا 2 ولت شد. در 1978 دکتر اگبرشت مصر شناس مشهور نمونه ای از باتریهای بغداد را بازسازی کرد و آن را با آب انگور پر نمود و توانست ولتاژ 0.87 ولت تولید کند که از آن برای طلاکاری یک پیکره ی نقره ای استفاده کرد. او از این آزمایش نتیجه گرفت که بسیاری از اشیای باستانی که در موزه ها به عنوان طلا در نظر گرفته می شوند ممکن است نقره هایی باشند که آب طلا داده شده اند. نمونه های بیشتری از این باتری های باستانی در سال 1999 توسط دانشجویان دکتر Marjorie Senechal، استاد ریاضیات و تاریخ علم در Smith College ماساچوست، ساخته شد. آنها با پر کردن کوزه ی آن با سرکه قادر به تولید ولتاژ 1.1 ولت بودند. علاوه بر تئوری استفاده از این باتریها برای آبکاری فلزات، تئوری های دیگری مبنی بر استفاده ی پزشکی یا موارد دیگر داده شده” (برای اطلاعات بیشترمی توانید به اصل کتاب مراجعه کنید.)

همچنین مطالب دیگری مرتبط با باتریهای اشکانی رو در کتابهای زیر دیدم:

صفحه ی 266 کتاب From Atlantis to the Sphinx نوشته ی Colin Wilson

صفحه ی 175 کتاب Shadows in the Desert نوشته ی Kaveh Farrokh

حالا دیگه باور کردم که نخستین باتری الکتریکی حدود 2000 سال پیش ساخته شده…

عکس های بالا رو از دو وبسایت 1 و 2 برداشتم.

 

 

نوشته شده در:شنبه 30 آبان 1390برچسب:,  10:59      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
واژه سازی در فارسی میانه با دو پیشوند «هو» و «دُش»

دو پیشوند «هو» به معنای نیک و خوب، و «دُش» به معنای «بد» در واژگان بسیاری به کار می رفته اند که برخی از آنها به مرور زمان از میان رفته است و برخی هنوز به همان صورت و یا با تغییراتی در فارسی نوین نیز به کار می روند. نمونه هایی از این واژگان را در زیر می بینیم:

هو گُوِشن : مدح

دُش گوشن: ذم

(گوشن از ریشه ی گفتن و گویش است. اسامی مصدری که امروز با «ش» پایان می یابند مانند روش، آمرزش، آموزش در گذشته به «شن» (مانند tion در انگلیسی) منتهی می شدند مانند روشن، آمرزشن، آموزشن. واژه ی گوشن هم از همین نوع است.)

هومت : خوش نیت

دُشمت : بد نیت

هوخَت : خوش قول

دُشخت : بدقول

هو وَرشَت :خوش عمل

دشورشت : بد عمل

هوسُروب : نیک نام

دُسروب : بدنام

دُش پاتخشا (دش پادشا) : حاکم جبار

دش پاتخشاییه : دیکتاتوری

هو ساژک : حسن معاشرت

دشخوار: دشوار

دشیاد : غیبت، به بدی یاد کردن

دشنام

دشمن

هومن

هوتن

هویدا : هو (خوب)+ ویدا (پیدا)= خوب پیدا

دسته‌ها:زبانشناسی
نوشته شده در:جمعه 30 آبان 1390برچسب:,  23:23      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
داستان عاشقانه ی اردشیر ساسانی و گلنار به نقل از شاهنامه

واژه ی اردشیر در فارسی میانه به صورت ارتخشتر مرکب از ارتا به معنای مقدس و خشتر به معنای شاه است. اردشیر، پسر بابک،  بنیان گذار سلسله ی ساسانی است. او در دوره ی اشکانیان فرمانروای شهر استخر در فارس بود ولی پس از مدتی علیه اشکانیان قیام کرد و پس از تصرف شهرهایی در ایران، در سه نبرد اردوان آخرین شاه اشکانی را شکست داد و شاهنشاهی ساسانی را بنیان نهاد. داستان آغار ساسانیان در شاهنامه ی فردوسی نیز آمده است. اگرچه من در منابع تاریخی سخنی از حضور اردشیر در قصر اردوان، چنان که در شاهنامه آمده است، ندیدم ولی بازگویی داستان عاشقانه ای که طبق شاهنامه ی فردوسی به آغاز سلسله ی ساسانی می انجامد، خالی از لطف نیست. البته این داستان در کتاب «کارنامک ارتخشتر پاپکان» (کارنامه ی اردشیر بابکان)، که از متون تاریخی-افسانه ای به جا مانده از دوره ی ساسانی به زبان پهلوی است، نیز ذکر شده است.

در داستان شاهنامه، اردوان، شاه اشکانی، پس از شنیدن برومندی و هنرمندی اردشیر پسر بابک در نامه ای از بابک تقاضا می کند که اردشیر را به کاخ او روانه کند

یکی نامه بنوشت پس اردوان    سوی بابک نامور پهلوان

که ای مرد بادانش و رهنمای    سخن‌گوی و با نام و پاکیزه‌رای

شنیدم که فرزند تو اردشیر    سواریست گوینده و یادگیر

چو نامه بخوانی هم‌اندر زمان    فرستش به نزدیک ما شادمان

ز بایسته‌ها بی‌نیازش کنم    میان یلان سرفرازش کنم

و بدین ترتیب اردشیر جوان راهی قصر اردوان می شود تا هم صحبت فرزندان اردوان باشد. اردوان نیز او را چون فرزندان خود ارج و قرب می نهد. ولی این ارج چندان نمی پاید زیرا یک روز که اردشیر به همراه اردوان و چهار پسرش به شکار رفته بود، گوری را شکار می کند. اردوان با دیدن گور شگفت زده می شود و به تمجید از شکارکننده ی گور می پردازد و در این هنگام یکی از پسران اردوان مدعی می شود که او گور را شکار کرده و به دنبال شکار جفت آن نیز هست. اردشیر این سخن ناروا را تاب نمی آورد و ادعای فرزند اردوان را دروغ می شمرد. در این میان اردوان بر اردشیر خشم می گیرد و به او دستور می دهد که به کار در اصطبل مشغول شود

برو تازی اسپان ما را ببین    هم آن جایگه بر سرایی گزین

بران آخر اسپ سالار باش    به هر کار با هر کسی یار باش

بیامد پر از آب چشم اردشیر    بر آخر اسپ شد ناگزیر

اردشیر دلشکسته نامه ای به پدر خود می نویسد و به شرح ماجرا و شکایت از اردوان می پردازد. بابک در پاسخ او را نصیحت می کند که به عذرخواهی از شاه بپردازد. پاسخ بابک به اردوان در متن پهلوی «کارنامک ارتخشتر پاپکان» چنین است:

«اپش (پاپک) پت پاسخون، او ارتخشیر کرت نپشت، کوتو نی داناگیها کرت کذت چیژی کی زییان نی اژش شایست بوذن اپاک و چورکان ستیژک بُرت، و سخون درشت ادواچیها اوبش گپت. و کنوچ بوچشن گوی پت پشیمانیک اوهی، چی داناکان گپت استت کو : دوشمن پت دوشمن این نی توان کرتن کی هیچ ادان مرت هیچ کنشن ی خویش اوبش رسذ!

اینچ گپت استذ کو: آن کس موست آچارمند مه دیه کی جویذ هچ اوی نی و چارت»

ترجمه ی این متن به فارسی امروزی به این شرح است:

«پس (بابک) به پاسخ سوی اردشیر نوشته کرد که تو نادانیها کردی، چونکه به چیزی که زیان از آن نشایست بودن، با بزرگان ستیزه بردی و سخن درشت و ناگفتنی ها بدو گفتی. اکنون پوزش گوی و به پشیمانی گرای، چه دانایان گفتند که: دشمن به دشمن آن نتواند کردن که از نادان مرد به سبب کرده ی خویش به او رسد!

این نیز گفتند که: آن کس (را) از خود میازار که تو را از وی گریز نیست.»

متن شاهنامه نیز مطابقت کاملی با متن پهلوی دارد آنجا که در نامه ی بابک در پاسخ به اردشیر آمده است که

نکردی به تو دشمنی ار بدی    که خود کرده‌ای تو به نابخردی

کنون کام و خشنودی او بجوی    مگردان ز فرمان او هیچ روی

همچنانکه اردشیر به کار اسبان مشغول است، دست روزگار نقشه ها برای وی دارد. از قضا در کاخ اردوان دختری زیبارو به نام گلنار هست که آرام دل اردوان است و اردوان روز خود را با دیدن این زیباروی خوش یمن می کند و چنان به او اعتماد دارد که کلید گنج ها نیز در دست اوست.

که گلنار بد نام آن ماه‌روی    نگاری پر از گوهر و رنگ و بوی

بر اردوان همچو دستور بود    بران خواسته نیز گنجور بود

بروبر گرامی‌تر از جان بدی    به دیدار او شاد و خندان بدی

نگارگری از شاهنامه ی بایسنقری در مورد اردشیر، گلنار و اردوان

 

 


ادامه مطلب
نوشته شده در:جمعه 30 آبان 1390برچسب:,  23:16      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
نمونه ای از واژه سازی در پارسی باستان

واژه ی آرتا در واژه نامه ی دهخدا “مقدس” معنی شده است  مانند آنچه در -ارتخشثره (اردشير)- بمعني شهرياري مقدس و یا در -ارته وهيشته (ارديبهشت )- بمعني بهترين مقدس و نيز پيش از نام بعض ايرانيان مانند ارتبان (اردوان ) می آمده است. کتاب IRANICA IN THE ACHAEMENID PERIOD, 550-330 B.C چاپ سال 2007 م. ، که واژه نامه ی زبان پارسی سالهای 550 تا 330 پیش از میلاد است، را ورق می زدم که در آن بیش از 50 واژه با ترکیبات آرتا دیدم. بعضی از این واژگان رو در  ادامه آورده ام. در خود کتاب در زیر هر واژه معادل ایلامی و در بعضی موارد معادل آرامی یا بابلی آن واژه به همراه مرجع (مثلا شماره ی لوحی (Persepolis Fortification) که مثلا واژه ی ایلامی درش به کار رفته) ذکر شده بود. پرسشی که بد جور ذهنم رو مشغول کرده این ه که چرا الان واژه سازی ما اینقدر بد شده. آیا داریم فارسی رو به یک زبان مرده تبدیل می کنیم؟ توضیحات مختصری در مورد اصل کتاب و آدرس نسخه ی آنلاین کتاب رو می تونید در این پست ببینید.

بخشی که به انگلیسی نوشته شده، ترجمه ای است که در خود کتاب نوشته شده بود. aa= آ  – خ=x

واژگان ترکیبی با واژه ی آرتا

Rtabaadush             Arta’s arm                                                  بازوی آرتا

Rtabaama               brilliance of Arta                      درخشندگی و زیرکی آرتا

Rtabaanush             having a splendor of Arta         داراری شکوه و جلال آرتا

Rtabara                  bringing/carrying Arta                                    آوردن آرتا

Rtabauxsha             whom Arta is releasing                     آزاد شده توسط آرتا

Rtabrta                   Arta fulfilled                                         برآورده شده آرتا

Rtabrzana                exalting Arta                                  بلند مرتبه کردن آرتا

Rtabuga                  whom Arta is releasing            آزاد شده به وسیله ی آرتا

Rtachamana             Arta’s meadow                                             چمن آرتا

Rtadaata                 given by Arta                                  داده شده توسط آرتا

Rtafarnaa                glorious through Arta                      با شکوه از طریق آرتا

Rtafraada                furthering Arta                      پیش بردن آرتا

Rtafravara               having chosen by Arta           انتخاب شده به وسیله ی آرتا

Rtaahumanaa          having a good mind through Arta           دارای اندیشه ی نیک به واسطه ی آرتا

Rtaahuvama            having good strength through Arta            دارای قدرت به واسطه ی آرتا

Rtaisha                  Arta seeker                    جوینده ی آرتا

Rtakaama               wishing for Arta              آرزو کننده ی آرتا

Rtakaandish            consumed by a desire for Arta            دارای آرزویی برای آرتا

Rtakava                  prince of Arta           شاهزاده ی آرتا

Rtamanaa               having the mind of Arta            دارای اندیشه ای چون آرتا

Rtamanyush            with mentality of Arta             دارای ذهنی چون آرتا

Rtamisa                  he whose thought dwells in Arta    کسی که اندیشه اش مقیم آرتا ست

Rtanaafa                 belonging to Arta’s family             وابسته به خاندان آرتا

Rtapaana                under Arta’s protection              در حفاطت آرتا

Rtaaparva               first through Arta              نخستین به واسطه ی آرتا

Rtapaata                 protected by Arta              حفظ شده توسط آرتا

Rtarana                  Arta’s delight                 خوشی آرتا

Rtaravaa                 Arta’s freedom              آزادی آرتا

Rtareeva                rich through Arta            ثروتمند به واسطه ی آرتا

Rtaspaada              with Arta’s army                 همراه با ارتش آرتا

Rtastunaa              having Arta as pillar         آرتا را به عنوان ستونی داشتن

Rtashatish              prosperity of Arta              کامیابی از آرتا

Rtaataxma             brave through Arta              شجاع به واسطه ی آرتا

Rtaufrya                well dear through Arta          نیک به واسطه ی آرتا

Rtaupaa                well protecting through Arta   نیک نگهدارنده به واسطه ی آرتا

Rtausaa                Arta’s wish              آرزوی آرتا

Rtavahuchutish      good and famous through Arta               خوب و مشهور به واسطه ی آرتا

Rtavahush             good through Arta                          نیک به واسطه ی آرتا

Rtaavahyaa           better through Arta                         بهتر به واسطه ی آرتا

Rtavana                dedicated to Arta                                   وقف شده ی آرتا

Rtavanush             loving Arta                                       دوست داشتن آرتا

Rtaavanya             victorious through Arta               پیروز به واسطه ی آرتا

Rtavarmaa            elite of Arta                نخبه و ممتاز آرتا

Rtavargha             having Arta as his shield               آرتا را به عنوان سپر خود داشتن

Rtavaazaa             having respect for Arta                    احترام برای آرتا

Rtavinda               Arta-finder                 یابنده ی آرتا

Rtavisha                he who is very occupied by Arta     آنکه سرگرم و مشغول آرتاست

Rtaxraghush          wisdom of Arta                         آگاهی آرتا

Rtaxsheeta            shining through Arta              درخشیدن به واسطه ی آرتا

Rtazushta              loved by Arta                        دوست داشته شده ی آرتا

________________________

نکاتی هم که فقط برداشتهای خودم ه و نمی دونم که تا چه حد درست باشه

baduush همان بازو است.

baam در artabaama به معنای درخشندگی است که در فارسی امروزی مشابهش رو در “بامداد” داریم که وقتی است که صبح می درخشد.

bauxsha در Rtabauxsha همان واژه ی بخشیدین است که امروز هم به کار می بریم.

chamana در Rtachamana همان “چمن” است.

daata دز Rtadaata همان “داده” است.

farnaa در Rtafarnaa همان “فر” است.

fraada در Rtafraada خیلی شبیه further در انگلیسی است.

humanaa در Rtaahumanaa ترکیب “وهو” به معنای نیک و “من” به معنای اندیشه است که امروز در هومن به کار میبریم.

paana در Rtapaana خیلی شبیه پناه است و معنی اش هم می خوره ولی نمیدونم …

xsheeta در Rtaxsheeta همون “درخشید” است.

نوشته شده در:جمعه 30 آبان 1390برچسب:,  22:46      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
تندیس گاوی که دو زانو نشسته و ظرفی را در دست دارد

این تندیس سیمین (نقره ای) متعلق به دوره ی نیا-ایلامی (Proto-Elamite) در جنوب باختری ایران است. این اثر بین 3900 تا 4100 سال پیش ساخته شده، بلندی آن 16.3 سانتی متر است و اکنون در موزه ی متروپولیتن نگهداری می شود.

نشان دادن حیوانات در حالت و فرم انسانی در دوره ی نیا-ایلامی معمول بوده همچنان که در این تندیس نیز گاوی را می بینیم که لباسی پارچه ای به تن دارد و دو زانو نشسته است. گردن پهن این تندیس به شانه ها و بازوانی انسان مانند منتهی می شود که در نهایت به سمی ختم می شود که گلدانی را نگه داشته است.

کاربرد اصلی این مجسمه مشخص نیست ولی لباسی که به همراه آن یافته شده این تئوری را محتمل می سازد که این تندیس عمدا به خاک سپرده شده است، شاید به عنوان بخشی از آیین یا جشنی.

توضیحات برگرفته از وبگاه موزه ی متروپولیتن نیویورک

دسته‌ها:موزه ی متروپولیتن, پیش از هخامنشی, ایران باستان, تمدن ایلام, تاریخ

نوشته شده در:جمعه 30 آبان 1390برچسب:,  21:28      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
صورت پهلوی و اوستایی برخی واژگان پارسی امروزین-سری ۱ حرف آ

این خلاصه یادداشت هایی است که از بررسی حرف “آ” که حدود ۷۰ صفحه از جلد ۱ کتاب برهان قاطع را به خود اختصاص داده بود، برداشته ام (توضیحات مربوط به حروف “ب” و “پ” در پستهای 8 و 12 وبلاگ اضافه شده است). برخی نکات که برای من جالب بود:

۱- حرف “ک” در پایان برخی واژه ها مثل آرزوک و آشکاراک حذف شده یا در بعضی واژگان دیگر مثل اروارک (آرواره)، آشیانک (آشیانه)، آفریتک (آفریده)، آلالک (آلاله) به مرور زمان به “ه” تبدیل شده.

۲- در مواردی “ت” تبدیل به “د” شده مثل آزات (آزاد)، آزارتن (آزردن)، آفریتن (آفریدن)، که از تبدیلهای شناخته شده در تحول زبانهاست.

۳- اسامی مصدر که با “ش” پایان می یابند، در گذشته (پهلوی) به صورت “شن” بوده. مثل:آمرزشن، آموژشن، آزمایشن. (برداشت شخصی: شبیه tion در انگلیسی است.)

۴- “آ” در بسیاری از موارد پیشوند است و در برخی موارد این پیشوند آ برای منفی سازی به کار می رود. مثل: آزرمیدخت= آ + زریما (فرتوت و شکسته) یعنی کسی که شکسته نخواهد شد. یا  آوردن= آ + وردن(که همان بردن است) یعنی مخالف بردن. (برداشت شخصی: شبیه این مطلب در انگلیسی هم هست مثل:synchronous و  asynchronous یا symmetric و asymmetric)

۵- ساختار کلمات آبستن، آذربایجان، آرشام و آزمایش هم برای من جالب بود و همچنین کلمه آستر که اصلا حدس نمیزدم یک واژه پهلوی باشد.

علائم اختصاری: پهلوی=Ph ، اوستایی=Av ، پارسی باستان=O.P. ، سانسکریت= S
همچنین آ=aa ، خ=x ، ژ=zh

واژگان

آبان=جمع آپ (فرشته نگهبان آب)  Av=aap, O.P.=aapi, Ph=aap

آبستن=پیشوند آ + پس (پسر،فرزند) + تن  Ph=aapestan

آتش   Av=aatarsh, aatar, Ph=aatarsh, aatur 

آهختن   Ph=aahixtan

آذر   Av=aatar, aatere, O.P.=aatr, aathr,  Ph=aatur

آذر باد   Av=aaterepaata

آذربایجان  آتورپادگان=آتور (آتش)+پات،پای (پاییدن، نگهداری)+گان (پسوند مکان)  Av=aaturpaata, Ph=aaturpaat

آذین = پیشوند vaina + adhi  (نگاه، نظر),  Ph=adhveenak

آرام = پیشوند آ + مصدر اوستایی  رام (استراحت کردن)

آرزو   Ph=aarzook

آرشام :  آرشا=خرس + آما=زور،نیرو , به معنی دارای نیروی خرس

آرواره   Av=hanuharena, Ph=ervaarak

آزاد   Av=aazata, Ph= aazaat

آزادی   Ph=aazaatih

آزادگی    Ph=aazaatakih

آزاردن   Ph=aazaritan

آزرمیدخت   آ (نفی) +زریما (فرتوت،شکسته)

آزمایش aizi پیشوند +maa=اندازه گرفتن—- Av=aaizamaa, Ph=aazmaayishn

آزوری   Ph=aazvarih

آژی   Av=azhi, S=ahi یعنی مار

آس   S=asan, Av=asan, asman

آستر   Ph=aastar  به معنی باطن هر چیز

آسمان   Ph=asman

آش   S=as

آشامیدن = پیشوند آ + مصدر اوستایی shaamaa (نوشیدنی)

آشنا پیشوند آ + مصدر پهلوی

آشتی   Ph=aashtih

آشفتن = پیشوند آ + مصدر xshaob (مضطرب شدن)

آشکارا   Ph=aashkaaraak

آشیانه   Ph=aashaanak

آفتاب = آف (روشنی) + تاب (تابیدن) Ph=aftaap

آفریدن   Ph=aafritan 

آفریده   Ph=aafritak

آلاله   Ph=aalaalak

آلو   Ph=aalu

آلودن   Ph=aalutan

آمار   Ph=aamaar

آمارگر   Ph=aamaargar 

آمدن   Ph=aamatan

آمرزش   Ph=aamurzishn

آموختن   Ph=aamooxtan

آموزگار   Ph=aamoozhakaar

آموزش   Ph=aamoozhishn

آمیخته   Ph=aamextak

آن   Ph=aan (دیگر)

آواز   ریشه اوستایی vak یا vac به معنی گفتن. ریشه سانسکریت vavaaca. همریشه با vaaj, vaajak پهلوی–    اوستایی vac — سانسکریت vaac— لاتین vox—فرانسوی voix— انگلیسی voice

آوردن = پیشوند آ (نفی) + بردن   Ph=aawaritan


 

نوشته شده در:جمعه 30 آبان 1390برچسب:,  17:28      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
یکی از کهن ترین کره های فلکی، موزه ی لوور

این کره که تصویری سه بعدی از جهان (کهکشانها) را نشان می دهد و در سال 1145 میلادی ساخته شده، سومین گوی کهن به دست آمده از دوره ی اسلامی و قدیمی ترین کره در بخش شرقی تمدن اسلامی است. تا کنون هیچ کره ای از دوره ی پیش از اسلام یافته نشده. محل ساخت این کره به احتمال زیاد شهر اصفهان است، هرچند بعضی نیز آنرا مربوط به سوریه می دانند. قطر این کره 16.5 سانتی متر است و اکنون در موزه ی لوور نگهداری می شود.
تفاوت این گوی با دو گوی کهن تری که از  آندلس به دست آمده، در به کار گیری حروف ابجد در نامگذاری ستارگان است. هر یک از 1025 ستاره با نقطه ای نقره اندود بر روی این کره مشخص شده اند. قطر هر نقطه بستگی به اندازه ی ستاره دارد.


ادامه مطلب
نوشته شده در:جمعه 23 آبان 1390برچسب:,  16:18      ‌‌‌Gareaghaji ™ 
بیست اثر باستانی با شخصیت زن از تمدنهای میانرودان در موزه ی بریتانیا

zanan2

اثر بالا، مهر و اثر پایین نقش برجسته ی حاصل از این مهر را نشان می دهد. این اثر متعلق به تمدنهای نخستین در آناتولی است. 2250 تا 1920 پیش از میلاد. از این مهرها برای ساختن مجسمه ها و طلسمهای محافظ استفاده می شده که اشیاء کوچکی بودند که برای دفع خطرات همراه خود می ساختند.


ادامه مطلب
نوشته شده در:جمعه 25 آبان 1390برچسب:,  15:59      ‌‌‌Gareaghaji ™