واژه ی آرتا در واژه نامه ی دهخدا “مقدس” معنی شده است  مانند آنچه در -ارتخشثره (اردشير)- بمعني شهرياري مقدس و یا در -ارته وهيشته (ارديبهشت )- بمعني بهترين مقدس و نيز پيش از نام بعض ايرانيان مانند ارتبان (اردوان ) می آمده است. کتاب IRANICA IN THE ACHAEMENID PERIOD, 550-330 B.C چاپ سال 2007 م. ، که واژه نامه ی زبان پارسی سالهای 550 تا 330 پیش از میلاد است، را ورق می زدم که در آن بیش از 50 واژه با ترکیبات آرتا دیدم. بعضی از این واژگان رو در  ادامه آورده ام. در خود کتاب در زیر هر واژه معادل ایلامی و در بعضی موارد معادل آرامی یا بابلی آن واژه به همراه مرجع (مثلا شماره ی لوحی (Persepolis Fortification) که مثلا واژه ی ایلامی درش به کار رفته) ذکر شده بود. پرسشی که بد جور ذهنم رو مشغول کرده این ه که چرا الان واژه سازی ما اینقدر بد شده. آیا داریم فارسی رو به یک زبان مرده تبدیل می کنیم؟ توضیحات مختصری در مورد اصل کتاب و آدرس نسخه ی آنلاین کتاب رو می تونید در این پست ببینید.

بخشی که به انگلیسی نوشته شده، ترجمه ای است که در خود کتاب نوشته شده بود. aa= آ  – خ=x

واژگان ترکیبی با واژه ی آرتا

Rtabaadush             Arta’s arm                                                  بازوی آرتا

Rtabaama               brilliance of Arta                      درخشندگی و زیرکی آرتا

Rtabaanush             having a splendor of Arta         داراری شکوه و جلال آرتا

Rtabara                  bringing/carrying Arta                                    آوردن آرتا

Rtabauxsha             whom Arta is releasing                     آزاد شده توسط آرتا

Rtabrta                   Arta fulfilled                                         برآورده شده آرتا

Rtabrzana                exalting Arta                                  بلند مرتبه کردن آرتا

Rtabuga                  whom Arta is releasing            آزاد شده به وسیله ی آرتا

Rtachamana             Arta’s meadow                                             چمن آرتا

Rtadaata                 given by Arta                                  داده شده توسط آرتا

Rtafarnaa                glorious through Arta                      با شکوه از طریق آرتا

Rtafraada                furthering Arta                      پیش بردن آرتا

Rtafravara               having chosen by Arta           انتخاب شده به وسیله ی آرتا

Rtaahumanaa          having a good mind through Arta           دارای اندیشه ی نیک به واسطه ی آرتا

Rtaahuvama            having good strength through Arta            دارای قدرت به واسطه ی آرتا

Rtaisha                  Arta seeker                    جوینده ی آرتا

Rtakaama               wishing for Arta              آرزو کننده ی آرتا

Rtakaandish            consumed by a desire for Arta            دارای آرزویی برای آرتا

Rtakava                  prince of Arta           شاهزاده ی آرتا

Rtamanaa               having the mind of Arta            دارای اندیشه ای چون آرتا

Rtamanyush            with mentality of Arta             دارای ذهنی چون آرتا

Rtamisa                  he whose thought dwells in Arta    کسی که اندیشه اش مقیم آرتا ست

Rtanaafa                 belonging to Arta’s family             وابسته به خاندان آرتا

Rtapaana                under Arta’s protection              در حفاطت آرتا

Rtaaparva               first through Arta              نخستین به واسطه ی آرتا

Rtapaata                 protected by Arta              حفظ شده توسط آرتا

Rtarana                  Arta’s delight                 خوشی آرتا

Rtaravaa                 Arta’s freedom              آزادی آرتا

Rtareeva                rich through Arta            ثروتمند به واسطه ی آرتا

Rtaspaada              with Arta’s army                 همراه با ارتش آرتا

Rtastunaa              having Arta as pillar         آرتا را به عنوان ستونی داشتن

Rtashatish              prosperity of Arta              کامیابی از آرتا

Rtaataxma             brave through Arta              شجاع به واسطه ی آرتا

Rtaufrya                well dear through Arta          نیک به واسطه ی آرتا

Rtaupaa                well protecting through Arta   نیک نگهدارنده به واسطه ی آرتا

Rtausaa                Arta’s wish              آرزوی آرتا

Rtavahuchutish      good and famous through Arta               خوب و مشهور به واسطه ی آرتا

Rtavahush             good through Arta                          نیک به واسطه ی آرتا

Rtaavahyaa           better through Arta                         بهتر به واسطه ی آرتا

Rtavana                dedicated to Arta                                   وقف شده ی آرتا

Rtavanush             loving Arta                                       دوست داشتن آرتا

Rtaavanya             victorious through Arta               پیروز به واسطه ی آرتا

Rtavarmaa            elite of Arta                نخبه و ممتاز آرتا

Rtavargha             having Arta as his shield               آرتا را به عنوان سپر خود داشتن

Rtavaazaa             having respect for Arta                    احترام برای آرتا

Rtavinda               Arta-finder                 یابنده ی آرتا

Rtavisha                he who is very occupied by Arta     آنکه سرگرم و مشغول آرتاست

Rtaxraghush          wisdom of Arta                         آگاهی آرتا

Rtaxsheeta            shining through Arta              درخشیدن به واسطه ی آرتا

Rtazushta              loved by Arta                        دوست داشته شده ی آرتا

________________________

نکاتی هم که فقط برداشتهای خودم ه و نمی دونم که تا چه حد درست باشه

baduush همان بازو است.

baam در artabaama به معنای درخشندگی است که در فارسی امروزی مشابهش رو در “بامداد” داریم که وقتی است که صبح می درخشد.

bauxsha در Rtabauxsha همان واژه ی بخشیدین است که امروز هم به کار می بریم.

chamana در Rtachamana همان “چمن” است.

daata دز Rtadaata همان “داده” است.

farnaa در Rtafarnaa همان “فر” است.

fraada در Rtafraada خیلی شبیه further در انگلیسی است.

humanaa در Rtaahumanaa ترکیب “وهو” به معنای نیک و “من” به معنای اندیشه است که امروز در هومن به کار میبریم.

paana در Rtapaana خیلی شبیه پناه است و معنی اش هم می خوره ولی نمیدونم …

xsheeta در Rtaxsheeta همون “درخشید” است.